ALIŞKANLIKLARIMIZ VE HAYATIMIZ
Alışkanlıklarımızın hayatımıza etkisine özet bir bakış
Sürdürülebilir alışkanlık oluşturmaya başlamadan önce alışkanlık kavramını daha yakından tanımak iyi olabilir.
ALIŞKANLIK NEDİR?
Alışkanlıklar her gün belirli durumlar oluştuğunda o durumlar karşısında aldığımız küçük kararlar ve bu kararları takiben gerçekleştirdiğimiz ve otomatik hale gelen davranışlarımız. Tanım içinde “her gün” ve “otomatik” geçmesi bir alışkanlık ile bir davranışı birbirinden ayıran ana noktalar.
Alışkanlıklara en kısa hali ile tekrar eden “refleks” davranış diyebiliriz.
10 DAVRANIŞIMIZDAN 4'Ü ALIŞKANLIK
Duke Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre herhangi bir gün içindeki davranışlarımızın % 40’ını alışkanlıklarımız oluşturuyor. Yani herhangi bir günde davranışlarımızın % 60’ını o anda fark ederek ve bilinçli, % 40’ını ise alışkanlıktan yani bilinç dışında gerçekleşen otomatik, sürekli, refleks davranış şeklinde alışkanlıkla gerçekleştiriyoruz.
Bu ne anlama geliyor? % 40 davranışımız üzerinde hiç düşünmüyoruz ve karar verme mekanizmamız bilincimizi kullanarak çalışmıyor. Diğer bir deyiş ile otomatik pilotta çalışıyor. Düşünmeye ihtiyaç kalmayacak kadar refleks ve hızlı bir çalışma şekli bu.
ALIŞKANLIKLARA NEDEN İHTİYAÇ DUYARIZ?
Beynimiz gün içinde vereceği birçok karar için gerekli enerjiyi sağlamak için belirli konularda enerji tasarrufu yapmaya ihtiyaç duyuyor.
Beynimizi biz fark ederek kontrolde tutmadıkça her davranışı, her rutini alışkanlığa çevirme eğiliminde. Her gün kapıyı hangi anahtarla nasıl açacağımızı, ayakkabımızı nasıl bağlayacağımızı, arabayı nasıl kullanacağımızı, yüzümüzü nasıl yıkayacağımızı, yumurtayı nasıl kıracağımızı, kalemi nasıl tutacağımızı, evimize giden yolu nasıl bulacağımızı beynimizin düşünmek ve her seferinde bilinçli bir çaba harcayarak keşfetmek zorunda kaldığını bir düşünsenize.
Bu tasarrufu yapmasa idi insan ırkının önemli kararları alması, yaratıcılığını kullanması, belki de dünyayı değiştirecek buluşlar yapması için ne enerjimiz, ne de karar verme gücümüz kalacaktı.
ALIŞKANLIKLAR NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Hayatımız yaşadığımız günlerin toplamından, günlerimiz ise çoğunlukla otomatikleşen, rutin haline gelen alışkanlıklarımızdan oluşuyor.
Fiziksel sağlığımızın kalitesi beslenme, uyku, hareket etme, stresimizi yönetme, duygularımızı yönetme konusundaki alışkanlıklarımızın bir toplamından oluşmuyor mu? Mutlaka ki genetiğimizin de sağlığımızda önemli bir payı var ancak genetik yapımız ne olursa olsun fiziksel sağlığımız için iyi alışkanlıkları sürdürmek sizce ne kadar etkili?
Ya finansal sağlığımız? Para harcama ve biriktirme, birikim yapma alışkanlıklarımızın bir toplamından oluşmuyor mu finansal sağlığımız?
Peki bizi biz yapan özellikleri oluşturan kimliğimiz? İlişki kurma şekillerindeki alışkanlığımızdan odaklanma şeklimize, hareket etme alışkanlığımızdan okuma alışkanlığımıza varana kadar rutinde yaptığımız davranışlarımızın, yani alışkanlıklarımızın sonucunda şekillenmiyor mu?
Her canımız sıkıldığında video oyunu oynamak alışkanlığımız oldu ise bu durumda 5 sene içinde çok iyi bir video oyuncusu olacağımızı öngörebilir miyiz? Tabii, hayatımızdaki başka dengeleri bozmadan bu alışkanlığı geliştirebildi isek :)
Her gün 10 sayfa kitap okumak, alışkanlığımız haline dönüştü ise senede ortalama 150 sayfalık 24 kitap okuyan bir kişi olacağımız, bize iyi bir kitap okuru deneceğini öngörmek yanlış mıdır? Diyelim ki ilgi alanımız NLP teknikleri. Her sene NLP teknikleri konusunda 24 kitap okusak 5 sene içinde NLP konusunda bir bilirkişi sayılacağımızı düşünmek gerçek dışı mı?
Toplam yaşam kalitemiz ve mutluluğumuz üzerinde alışkanlıklarımız çok önemli bir paya sahip. Bundan 5 sene sonra kimliğimizin bir parçası yapmak istediğimiz özelliklerimiz, bugünden başlayarak her gün yapmaya başlayacağımız ya da her gün yaptığımızı fark edip dönüştürme kararı alacağımız bir alışkanlığımızın sonucu olacak.
“Alışkanlıkların sen ve hayatın olur.”
Bugünden başlayarak gün içinde hangi % 40 davranışımızı alışkanlıklarımız güdümünde gerçekleştirdiğimize dikkatimizi vermeye ne dersiniz? Bu davranışlardan hangileri için iyi alışkanlık, hangileri için değiştirmek istediğim alışkanlık derdiniz? Bunları bir hafta boyunca bir kağıda yazmayı ve sonra okumayı ve farkındalığınızı arttırmayı denemek ister misiniz?
Alışkanlıklarımızı dönüştürmek hayatımızı istediğimiz yönde dönüştürmek için harika bir fırsat, bir hediye olabilir.
Bu yazıyı sevdiysen bakmak isteyebilirsin.
Kaynaklar:
1-Charles Duhigg — Alışkanlıkların Gücü: Özel ve İş Hayatımızda Davranışlarımızın Ardında Neler Yatar?– Boyner Yayınları
2-Habits: A Repeat Performance by David T. Neal, Wendy Wood, and Jeffrey M. Quinn
